Governance
De RPO is een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) en voldoet aan verplichtingen uit de Mediawet. Er is een helder onderscheid tussen het bestuur, de raad van toezicht en het statutaire orgaan ORO.
De raad van toezicht houdt toezicht op de financiën en het beleid van het bestuur, de algemene gang van zaken en de uitvoering van de publieke mediaopdracht op regionaal niveau. De raad van toezicht geeft het bestuur (on)gevraagd advies over de publieke mediaopdracht. De raad van toezicht vervult daarnaast de rol van werkgever, adviseur en sparringpartner van het bestuur en is belast met het vaststellen van onze jaarrekening. De raad van toezicht bestaat in 2024 uit drie leden. Het bestuur van RPO bestaat uit één lid en is belast met de dagelijkse leiding en het (financiële) beleid van de RPO.
We hanteren de CAO voor het Omroeppersoneel en volgen daarmee de loonontwikkelingen van deze cao. De Wet normering topinkomens (WNT) is van toepassing op de RPO. Het toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2024 € 165.000, dat is in overeenstemming met de regeling normering topinkomens OCW-sectoren. De WNT-verantwoording is toegevoegd als bijlage.
Verslag raad van toezicht
Samenstelling
De raad van toezicht bestaat uit de volgende leden, met als specifieke deskundigheid:
- Maria Henneman (voorzitter): Bestuurlijk, ondernemerschap, media & innovatie, public policy, sociaal beleid.
- Judith Meeng: Bestuurlijk, ondernemerschap, diversiteit & inclusie, sociaal beleid.
- Roeland Stekelenburg: Bestuurlijk, ondernemerschap, media & innovatie, public policy.
Vergaderingen
In 2024 vergaderde de raad van toezicht vijf keer met de bestuurder, afwisselend bij de RPO in Hilversum, bij een regionale omroep of online. Tijdens de vergaderingen bij Omrop Fryslân, Omroep Brabant en Omroep West liet de raad zich informeren over ontwikkelingen bij deze omroepen en werden de leden van de raad geconsulteerd over zaken als het nieuwe concessiebeleidsplan en de samenwerking met de RPO. De leden van de raad van toezicht waren alle vergaderingen aanwezig. Zij namen daarnaast in wisselende samenstellingen deel aan bijeenkomsten en ontmoetingen binnen RPO-verband over verschillende actuele onderwerpen. Ook hadden zij vergaderingen met voor de RPO belangrijke stakeholders, zoals het ministerie van OCW en het Commissariaat voor de Media. Buiten de formele overleggen was er regelmatig contact tussen de raad van toezicht en de bestuurder over diverse actuele en politieke onderwerpen en fungeerde de raad als sparringpartner op diverse strategische onderwerpen. De voorzitter en bestuurder hadden daarnaast driewekelijks overleg, waarin de belangrijkste lopende zaken werden besproken.
Toekomst regionale publieke omroep
‘De regio’ staat volop in de schijnwerpers. Ook in het coalitieakkoord en de troonrede. Er is erkenning voor de waarde van regionale diversiteit en de behoefte aan meer regionale betrokkenheid bij besluitvorming. We zien dat de regionale publieke omroepen daarin een cruciale rol spelen, als platformen voor regionale informatie, cultuur, nieuws, educatie en debat. Deze ontwikkelingen krijgen een plek in het nieuwe concessiebeleidsplan van de RPO. In 2024 is met de raad continu gesproken over de strategievorming en ontwikkeling van dit plan en heeft de raad feedback gegeven.
Samenwerkingen
De raad liet zich informeren over diverse samenwerkingen van de RPO en de regionale publieke omroepen. In het bijzonder werd gesproken over belangrijke projecten als het Publiek Journalistiek Huis, de journalistieke alliantie met de NLPO en de proeftuinen Bureaus Lokaal. De leden van de raad van toezicht RPO hadden ook een ontmoeting met de leden van de raad van toezicht NLPO om nader kennis te maken en te bespreken waar wederzijdse behoeften lagen. Voor 2024 en 2025 geldt een extra subsidie van het ministerie van OCW voor het uitbouwen van de samenwerking tussen de drie lagen in het publieke bestel via de proeftuinen van de Bureaus Lokaal.
Digitale transformatie en innovatie
De bestuurder besprak met de raad over de plannen en activiteiten van het Transformatieteam en het Datateam die gefinancierd worden uit de WaU-gelden. De raad had vragen over onder andere de verduurzaming van deze activiteiten op langere termijn. Ook was de raad aanwezig bij het evenement over AI-ethiek in de journalistiek, dat de RPO met Fontys Hogeschool in Mindlabs in Tilburg organiseerde.
Jaarrekening, jaarverslag en begroting
In zijn vergadering van april 2024 nam de raad van toezicht, geadviseerd door de auditcommissie, kennis van het accountantsverslag 2023. Ook stelde de raad de jaarrekening 2023 vast, verleende de bestuurder van de RPO decharge over het verslagjaar 2023 en keurde het jaarverslag goed. In september 2024 stemde de raad in met de RPO-begroting 2025-2029.
Risicomanagement
In april 2024 besprak de raad van toezicht in het kader van het jaarverslag de rapportage over het risicomanagement 2023. Verder is de raad in het najaar van 2024 geïnformeerd over de voortgang van het risicomanagement. Zie verder de paragraaf risicomanagement en compliance in dit jaarverslag.
Overleg met raden van toezicht van regionale publieke omroepen
Als vervolg op het Programma modern toezicht voor regionale publieke omroepen uit 2023 organiseerde de raad van toezicht in 2024 een bijeenkomst voor alle raden van toezicht en bestuurders van de regionale publieke omroepen en de RPO. Op de agenda stonden drie onderwerpen die de bedrijfsvoering van regionale publieke omroepen kunnen raken of waar omroepen aandacht voor kunnen hebben in hun berichtgeving in de toekomst:
- Governance, integriteit en sociale veiligheid. Marjan Olfers, hoogleraar sport en recht aan de VU, ging aan de hand van verschillende casussen met de raden in gesprek over integriteit en grensoverschrijdend gedrag en de rol van raden van toezicht.
- Elke regio telt! Martijn van der Steen presenteerde het rapport, waarvan hij een van de auteurs is. Hij ging in op thema’s als brede welvaart, de regionalisering van beleid en verschillen tussen de regio’s op het gebied van levensverwachting, bereikbaarheid, ziekenhuizen, OV-verbindingen, bijstand etc.
- De weg naar het nieuwe concessiebeleidsplan. De raden zijn geïnformeerd over de politieke context en de stappen richting het nieuwe concessiebeleidsplan.
Commissies
Auditcommissie
In 2024 kwam de Auditcommissie drie keer bijeen in reguliere vergaderingen, telkens in aanwezigheid van de bestuurder en controller. De auditcommissie adviseert de raad van toezicht over de financiën en de besluitvorming daarover. De auditcommissie besprak de jaarrekening in aanwezigheid van Flynth Audit BV, de door de raad van toezicht benoemde externe accountant. Andere onderwerpen waren de verschillende rapportages, de begroting 2025 en het risicomanagement.
Remuneratiecommissie
De remuneratiecommissie evalueerde het functioneren van de bestuurder. Op verzoek van deze commissie haalde de bestuurder aan de hand van een aantal thema’s eerst feedback op uit de organisatie en daarbuiten en schreef op basis daarvan een reflectieverslag. Dit verslag is besproken met de remuneratiecommissie.
Zelfevaluatie functioneren
De jaarlijkse zelfevaluatie van de raad van toezicht gebeurde in 2024 aan de hand van een gestructureerde vragenlijst (individueel ingevuld) en een bespreking over het functioneren van de raad van toezicht als team en het samenspel tussen bestuur en raad. Dit jaar zonder externe voorzitter. De evaluatie is schriftelijk vastgelegd.
Onafhankelijkheid
De raad van toezicht wisselde in 2024 meerdere keren van gedachten over de onderwerpen onafhankelijkheid, integriteit en bestuurlijke verantwoordelijkheid met de bestuurder.
Risicomanagement
Het governanceproces van de RPO heeft checks & balances. De bestuurder en de raad van toezicht bespreken ieder half jaar of de risicohouding en de risicobereidheid binnen het risicomanagementsysteem herijkt moeten worden. De raad van toezicht keurde in 2024 na de halfjaarlijks discussie de gewijzigde risicohouding en -bereidheid goed.
Vanuit zijn coördinerende taak voor regionale publieke omroepen identificeerde de RPO aanvullende integriteitsrisico’s. Deze risico’s hebben betrekking op governance, compliance, sociale veiligheid (waaronder omgangsvormen) en journalistieke onafhankelijkheid. Deze onderwerpen zijn nog steeds actueel. Daarnaast beschouwde de RPO één risico uit het risicomanagementsysteem als meest urgent, omdat dit in 2024 meer aan de orde was. Het gaat om het bevorderen van doelmatigheid in relatie tot het WaU-project en de rol van regionale publieke omroepen, een wettelijke taak van RPO.
Na overleg met de raad van toezicht zijn de risico’s anders gegroepeerd. Het gaat om risico’s waarvoor de RPO, als coördinerend orgaan, niet beschikt over beheersmaatregelen om veranderingen af te dwingen. De RPO blijft voortdurend in gesprek met regionale publieke omroepen om deze risico’s te agenderen en met voorstellen te komen om ze te verkleinen.
Het bestuur en de raad van toezicht benadrukken dat de continuïteit van de organisatie centraal staat bij het risicoprofiel en de getroffen maatregelen. De financiële impact van risico’s speelt vooral op langere termijn. De RPO heeft in bepaalde gevallen geen beheersmaatregelen voor situaties die de journalistieke onafhankelijkheid raken.
In 2024 deden zich geen risico’s en onzekerheden voor met betrekking tot de financiële positie van de RPO, zoals in koers, liquiditeit, valuta of rente.
De belangrijkste risico’s binnen het risicomanagementsysteem omvatten de volgende onderdelen:
Risico’s gericht op samenwerking
| Onderdeel | Risico |
|---|---|
| Uitvoering CBP met zeven strategische prioriteiten en nakomen van de prestatieovereenkomst. | Hoewel RPO vanwege zijn coördinerende rol geen beheersmaatregelen heeft om veranderingen af te dwingen, blijft RPO in gesprek met regionale publieke omroepen. Zo kunnen gesignaleerde risico’s worden geagendeerd en maatregelen worden voorgesteld om risico’s te verkleinen en de uitvoering van het CBP en de naleving van de prestatieovereenkomst te waarborgen. |
| Besteding WaU-middelen niet tijdig aangewend voor CBP-doelstellingen op het gebied van digitale transformatie en innovatie. | RPO maakt met regionale publieke omroepen afspraken over doelstellingen op het gebied van digitale transformatie en innovatie als onderdeel van het programma Werk aan Uitvoering. Vertraging in besluitvorming en de uitvoering van (deel)plannen – of het ontbreken ervan – kan leiden tot vertraging bij de afgesproken doelstellingen van het concessiebeleidsplan en terugvordering van middelen vanwege de werking van de Mediawet. |
| Reputatieschade RPO vanwege het door regionale publieke omroepen schenden van onafhankelijke journalistiek of vanwege andere gedragingen. | De regionale mediasector is kwetsbaar voor reputatieschade die het draagvlak en de legitimatie van omroepen en de sector nadelig kunnen beïnvloeden. Ook indirecte situaties, binnen of buiten de sector, kunnen de reputatie van RPO schaden. |
| Bevorderen doelmatigheid afhankelijk van uitvoering door en effecten bij regionale publieke omroepen. | De uitvoering van het CBP met zeven strategische prioriteiten is ondergebracht in een programma. Vertraging bij de ontvangst en uitvoering van programmaonderdelen door regionale publieke omroepen kan ondoelmatige situaties creëren of besteding van beschikbare middelen belemmeren. |
Overige risico’s
| Onderdeel | Risico |
|---|---|
| Draagvlak politiek. | Afnemend draagvlak waardoor overheidsbesluiten de regionale omroepsector negatief kunnen raken. |
| Integriteitschending: omgangsvormen en veiligheid. | Negatieve effecten op het gebied van omgangsvormen en sociale veiligheid zijn van grote impact en betekenis op medewerkers en de organisatie. Ook de wijze hoe hiermee wordt omgegaan, kan een verdere aantasting zijn van de bedrijfscultuur. |
| Governance & compliance. | Er zijn toenemende samenwerkingsverbanden binnen de gehele publieke mediasector. Hierdoor ontstaat een onderlinge afhankelijkheid bij het voldoen aan wet- en regelgeving, zodat het risico op non-compliance toeneemt. |
| Journalistieke onafhankelijkheid. | RPO en het Commissariaat voor de Media hebben in bepaalde gevallen geen beheersmaatregelen voor situaties die de journalistieke onafhankelijkheid raken. |
| Fraude en corruptie. | Fraude of overtreding van wet- en regelgeving leiden tot media-aandacht, reputatieschade, onzekerheid en verlies van vertrouwen. Binnen de regionale publieke mediasector speelt hier ook de onderlinge afhankelijkheid een rol. |
Compliance
De Beleidsregels governance en interne beheersing van het Commissariaat voor de Media bepalen dat het bestuur verantwoordelijk is voor:
- De naleving van de geldende wet- en regelgeving.
- Het treffen van adequate interne beheersingsmaatregelen voor de naleving van de geldende wet- en regelgeving, inclusief de periodieke toetsing van de effectiviteit ervan.
Elk half jaar wordt nagegaan of aan de relevante wet- en regelgeving wordt voldaan en wat hierbij aandachts- en verbeterpunten zijn. De bestuurder informeert de raad van toezicht over de uitkomst van dit overleg. In 2024 vond de evaluatie in april en november plaats. De wijzigingen in het Handboek Financiële Verantwoording Regionale Publieke Media-instellingen en RPO 2024, het aanbesteden van adviesdiensten, de WaU-projectsubsidie, de WNT en integriteit en sociale veiligheid werden besproken.
